สรุป อิเหนา
ตอนศึกกะหมังกุหนิง
ผู้แต่ง  พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
ลักษณะการประพันธ์  กลอนบทละคร
สรุปเรื่อง
     เมื่ออิเหนาได้จินตะหรา
ธิดาท้าวหมันหยาเป็นชายา 
และไม่ยอมกลับไปอภิเษกกับบุษบา 
ท้าวดาหากริ้วมากจึงประกาศว่า 
กษัตริย์ผู้ใดมาขอบุษบาก็จะยกให้  
ระตูจรกา 
อนุชาของระตูเจ้าเมืองล่าสำ  
ได้เห็นรูปบุษบาได้มาสู่ขอบุษบาเป็นคู่ตุนาหงัน   ในเวลาใกล้ๆกันนั้น  วิหยาสะกำเจ้าชายหนุ่มรูปงาม
โอรสของท้าวกะหมังกุหนิงได้ส่งทูตไปขอบุษบา  
แต่ถูกท้าวดาหาปฏิเสธ 
จึงเรียกน้องชายที่เป็นเจ้าเมืองประหมัน 
และปะหยังมาช่วยรบ 
แม้น้องชายทั้งสองของท้าวกะหมังกุหนิงจะทรงทัดทานมิให้ทำศึกแต่ก็มิอาจทำให้ทรงเปลี่ยนพระทัยได้เลย
       ฝ่ายท้าวดาหา 
ได้ส่งข่าวศึกไปยังเมืองกุเรปัน 
ซึ่งทรงใช้ให้กะหรัดตะปาตี  
ยกทัพมาพร้อมกับทรงมีราชสาส์นไปถึงอิเหนากับท้าวหมันหยา 
อิเหนาจึงยกทัพมาพร้อมกับระเด่นดาหยนคุมกองทัพหมันหยามาด้วย  
ด้านเมืองกาหลังได้ส่งตำมะหงงและดะหมังยกทัพมาช่วย   เมืองสิงหัดส่าหรีได้ให้สุหรานากงยกทัพมาช่วย
       ในการรบวิหยาสะกำเข้ารบกับสังคามาระตาและถูกสังคามาระตาแทงด้วยทวนจนถึงแก่ชีวิต 
ท้าวกะหมังกุหนิงเข้ารบกับอิเหนาและถูกอิเหนาใช้กริชแทงถึงแก่ชีวิตเช่นกัน  ฝ่ายระตูทั้งสองคือ   ท้าวประหมันและท้าวปะหยังเห็นเหตุการณ์ดังนั้นจึงขอยอมแพ้แก่อิเหนาในที่สุด
 ประโยชน์และคุณค่าที่ได้จากเรื่อง
 1.ให้ความสนุกสนานเพลิดเพลิน
 2.ให้ความรู้เกี่ยวกับบทละครและความรู้เกี่ยวกับวรรณคดีไทย
 3.ให้คติข้อคิดต่างๆ
เช่น  เรื่องสงครามจะนำมาสู่ความหายนะ   และในเรื่องการแสดงให้เห็นถึงความรักอันยิ่งใหญ่ของพ่อแม่ที่มีต่อลูก